SEL. Sociaal-emotioneel leren als basis

Dit boek dat is bedoeld voor het primair onderwijs, bestaat uit drie delen:

1. In het eerste deel legt Van Overveld de basis. Hij gaat in op de historie van SEL in het onderwijs en hij onderbouwt met resultaten uit (inter)nationaal onderzoek waarom het belangrijk is om SEL in het curriculum van de school op te nemen.
2. In het tweede deel komen de vijf competenties (zie bovenstaand schema) uitgebreid aan bod; Van Overveld beschrijft de inhoud van elke competentie en het gedrag dat hierbij past. Daarnaast worden tal van wetenswaardigheden uit onderzoek genoemd en zijn er voorbeeldactiviteiten die typerend zijn voor elke competentie. Met deze informatie kun je de inhoud van je eigen SEL-programma herkennen en begrijpen.
3. Deel 3 van het boek richt zich op de leraren in de school. Van Overveld geeft handvatten voor het selecteren, implementeren en borgen van een programma voor SEL. Daarnaast gaat hij in op de rol van de leraar. Hoe vaardig is de leraar eigenlijk zelf als het gaat om de sociaal-emotionele levensvaardigheden? Van Overveld heeft als extraatje een minicursus ‘SEL voor schoolteams’ ontwikkeld aan de hand waarvan schoolteams zichzelf kunnen professionaliseren op het boeiende terrein van SEL.

Kees van Overveld schreef eerder Groepsplan Gedrag (2012): het standaardwerk over omgaan met gedrag in het primair onderwijs (inmiddels 8e druk). In dat boek, maar ook in zijn artikelen, workshops en lezingen maakt hij zich sterk voor een preventieve aanpak in het onderwijs in plaats van een curatieve. In zijn nieuwste boek SEL. Sociaal-Emotioneel Leren als basis (januari 2017) zet hij deze lijn helder en consequent voort; voorkom pesten en ander ongewenst gedrag door samen te bouwen aan een positieve en veilige sfeer op school, in elke groep en voor iedereen.

‘Ik dacht dat Kees van Overveld met zijn Groepsplan gedrag voor het basis- en voortgezet onderwijs zijn Magnum Opus had geschreven. Niet dus. Met zijn nieuwste boek stelt hij mij in het ongelijk. SEL, Sociaal-emotioneel leren als basis ademt Kees’ bezorgdheid uit dat het elk kind, elke jongere sociaal en emotioneel voor de wind mag gaan.’ - Lieven Coppens, Boeketje Onderwijs.

Het is belangrijk dat scholen zich – naast het schoolse leren – nadrukkelijker gaan richten op sociaal-emotioneel leren (SEL). Want door SEL leer je omgaan met jezelf en de ander. Leerlingen die hun eigen emoties begrijpen en zich kunnen inleven in de ander, zullen bijvoorbeeld minder snel geneigd zijn anderen te kwetsen of pijn te doen. Wanneer kinderen leren conflicten op te lossen en op hun eigen gedrag te reflecteren, kunnen zij beter relaties onderhouden.